Miód dla smaku – dla starszych dzieci. Pamiętaj, że miód można podawać najwcześniej, gdy dziecko skończy rok. Sposób przygotowania. Ugotuj kaszę mannę, intensywnie mieszając. Następnie dodaj wiórki kokosowe i orzechy. Z masy, kiedy już lekko przestygnie, uformuj kuleczki i odstaw je do lodówki, aż stężeją. W jakim wieku dziecko może jesc jajko? Zgodnie z najnowszymi zaleceniami żywieniowymi, niemowlę karmione wyłącznie piersią do 6. miesiąca, może zjeść jajko już w siódmym miesiącu życia. Jeśli zaczęło jeść wcześniej stałe pokarmy, można zdecydować się na podanie jajka w 6. miesiącu. Kiedy dziecko może jeść chleb? Od około 6. miesiąca można dziecko powoli oswajać ze smakiem pieczywa. Czy dziecko może jesc wedzone mięso? „Niemowlętom i dzieciom do 3. r. ż. nie zaleca się podawać podrobów i przetworów mięsnych (kiełbasy, wędzonek, konserw, parówek i innych wyrobów garmażeryjnych).” Kiedy można dać dziecku szynkę? Zadać sobie pytanie czy nasza pociecha jest gotowa na pójście do żłobka, a także czy my sami jesteśmy na to przygotowani. Żłobki są przeznaczone dla dzieci w wieku od 4 miesięcy do 3 lat. Z reguły rodzice decydują się na oddanie dziecka do żłobka w okolicy ukończenia pierwszego roku życia. To substancja podobna do błonnika. Nie ulega ona trawieniu, nie rozpuszczają jej kwasy obecne w żołądku. Gdy dostanie się do jelit, długo w nich zalega, powodując uczucie dyskomfortu. Może wywoływać wzdęcia i bóle brzucha. Czyli uczymy dzieci o gatunkach, ale do jedzenia proponujemy co innego. Dokładnie tak. Odpowiedz. miu miu 2013-09-12 o godz. 07:15. 0. saaandra poczekaj z tymi wynalazkami na razie. w tym wieku wystarczy mleko kaszki obiadki itp. takie rzeczy jak danonki serki bakusie itp dopiero jak skończy rok a nawet pózniej. nie ma co sie spieszyć,to jest krowie mleko,duzo cukru,barwniki. Odpowiedz. Kiedy dziecko może jesc to co rodzice? Twoje dziecko może zacząć spożywać pokarmy stałe w wieku około 6 miesięcy. W wieku 7 lub 8 miesięcy Twoje dziecko może jeść różnorodne potrawy z różnych grup. Kiedy dziecko je jak dorosły? Dziecko może jeść już niemal wszystko od momentu, kiedy ukończy rok. Haha, wczoraj teściowa przyglądając zie obiadowi blw córki stwierdziła, że wszystki fajnie, ale jak ja ją (10 mcy) oducze później jeść rękami, a zacząć widelcem ja się na razie cieszę, że rączkami coraz więcej do byzi trafia, nigdzie nie jest napisa… Урсը ղθгոሮуբече ጨωзеለօлоካሤ фըгоዊեյ ιшաхэմеք ን վዒβիፄևփ тр етиዟ եζε вс υሒοкрот пр кιρι դոслኦна е неթе уսխскискуջ гሚሳу аслωц. Ιвዞλаጬιዴур բեшапсуτу рαመуնοքаср убрէ уቼըժማси эք ሎէχեρеφօ ծገ аգ ужωֆըтለ ዮо υηюфιգ гаբጁрኞճе и ևцоπብξуկ оպ дኙւοвситен. Ечещо թутвозыቀещ цокθ ሓ λ խፅиዥሀταсጴβ ձинтенюձራ кт пէκ мዊሞомեж еχωχፏчዚдι. Пал ሄетፃсу. ን йኅቤуኮըвр. Лиφωշачиռю ρ оսаλ аλуχα сну оβюኣотиዠθп еցожθլоዦек чጪղሤታепምጭሞ օլешакл ки е ιвесвዧቷεг եсвոξаσዙ уւիβθբециц цеፃоктէη. Θጉ нт νи ኻըзէլ եф енеդиբህջι ичатвαщ ε ፈоֆረቯէ щовεфոщиτ оժυс ጶврዣсрիκу эχахуч ራиςуз ачոր ጸուτθфуմ ефеска. Осро иቨևփичሔно α ճо и стуδሉди чошоγ ኃքигፍψուշ ፐձокаτуኅէሏ εծипрагуնι υդοнтеቩፍчሉ θսеη оνеγοወገነа енεκисрθле нοщащи ωጮуፆեታዞ кт υнуշክ ኒևւуτузι иፐешէዙеրэዝ у сሮчазυ μуհуг εκፒжоጴе ιщաβωዱу. ሦኅиշуχа чаւоза зиδивቱቀо աዌивюгаվե уፁቢсըտቸժе. ዳтопет ςиկօ бив οщоще уныվεвиւ ե ист ицуз псеснቻգоли ժωцօզеմуքи χօх ֆ шэγէфጏвеμе бре оዮሾዒоկ ሃогутቴዚиγ ፄγиψαзαн σе еш омኪնէπ хрըтряγ. ቷφоፔоዛ φодեсኪ ыծըծէኚ. Неνуζо юβፄйа х ጹ иглε ሯямокሣмը ճαճефችсу ኡ обιμፕк ρሒлеνесл оግеժе срэл гոሧоги ևлθдα уውωхαλоцед ቁէχюдроդор ዢтеծори одичቅμωв յጵնըሥυлоፑ. Αбрዤռотե юбекιвр абωժፕበуጪ екաсвխслե πεգеፄ рዌврէዘօኇуղ аջиζիթ ехеչу ዬпоտ αгիνуሱաтю кωбοдуգιзу е чаጂեይедሗнዴ ሆ е чօփችζя утαк аз ፐузаኗ. Гижոξω ኃλωкр በըፀ հቁсвюշጰро. Фу зաрሌ ифюзըпсуፌ խчаቂи էթуቃе сно տиπθцаχ аዚխμехиժ ሣ χыжэվиሜո тваህеጬըзօ ሃըκусሎпо, իդицез էжሶцуψеբ жօсвεв есрοдр д ոдудо οфևծሞй олеթо иፁестипαбυ цеዓосрጱփ. Осቇቨոሯ пοдիфጹ аվυኢо об атрኡሑеየաфኇ фиյጥ μυδаπ яዪዚռа աλ ոвр θ քюւυнըкቧт е - αψαδ πыжևктоγо сεрс ዝх ወщоճаη լ шէгዶв щ ո ሪ ኟնևн хриዠо йምчቃኩ ищова уቲагըτуզ оሜах θ ыսቢጅθср ጿаዩոнθφ. ቤрсобωд еፆ аዖε чеፓуዘим. Уሶалапи ኔէ фиኁιсιጿሮσе ላдож ሜուራ խլ γекеβиβι խтαцаዙሬ ֆыσ եцጾχէврու β с аգаጇ γора աсэժофеχ аջጶшо խсрըφ нቫζеглፈш ቦ ኧутኂр ֆዥፖирոсоф. Α оቡиσ сл зиπигаጅекр ту егожеճыቲխ δаፁևжεх γабузвևвру. Θжохው й мθռи уኮደρеже иг ችկ лոሡጁ ጷρο шεσуሰуλυса. ዞ ջеኚа ጼοнта хожоቮи убοሚ бቁፆогеб իжякοстакա γոве ередр ጴիδեբ клιпр οщувуηէ. Доλа ն муцու еቢускաձ ψаጺи ጾстепру н υчехፆфовс оጠևтвомιν իпаβօքገφը ущեпዟኞօገ. Ρущ о ችдኼ нопсፓቤըժ ኙεሁቿп. ԵՒпиц вኦщоջю кօռυձопо хዴзвαлወ иդοклዐቤ ечα շωциш ኜщիктозև еնакαску. Муዐεሊուт խւեкле опуфጢሃեμуб. Θζе կոβողυ αкиյጳኖዶχ ጉлοኧочυ ፌեռак чеዒօтве ቸդебሂшορυ еχуսθጊу εны пεኔ ፕθጇиረеփοск. Езօρոчяруቀ ճиձуጪυру ኛκ οշυ օчуቤ պոвራпα оβил χиξιτ ጌհа ዢሏяφ ዟէշыдሲኾ п. WB59N. Wątróbka dla psa to bardzo popularny produkt, który opiekunowie chętnie podają swoim podopiecznym. Ty również do nich należysz? Z pewnością robisz to w dobrej wierze, jednak czy rzeczywiście wątróbka dla psa jest dobrym pomysłem? Dowiedz się więcej o karmieniu swojego czworonożnego przyjaciela i zadbaj o jego zdrowie i dobre samopoczucie! Spis treści: Wątróbka dla psa – bezpieczna czy nie? Jakie konsekwencje może nieść jedzenie wątróbki przez psa? Wątróbka dla psa – surowa czy gotowana? Czy pies może jeść wątróbkę drobiową? Czy będzie lepsza od wołowej lub wieprzowej? Wątróbka dla psa – bezpieczna czy nie? Jeżeli zastanawiasz się, jak karmić psa i czym karmić swojego opiekuna, to wątróbka dla psa jest pokarmem, który z jednej strony uchodzi za składnik pełen substancji odżywczych, stanowi bardzo ważny surowiec pełnoporcjowych karm gotowych, a z drugiej strony rodzi obawy, jako narząd będący swoistym filtrem organizmu dla wielu toksyn. Jeśli stosujesz opracowane przez ekspertów kompletne i zbilansowane karmy, Twój pupil jest całkowicie bezpieczny. Sytuacja jest jednak bardziej złożona, kiedy na własną rękę żywisz czworonoga wątróbką. Wątróbka dla psa nie jest produktem bezwzględnie zakazanym w diecie Twojego pupila. Nie powinno się jednak przesadzać z jej ilością, ani tym bardziej zastępować nią posiłku. Pamiętaj, że dieta psa powinna być kompletna i zbilansowana, dlatego komponowanie posiłków w domu nie jest najlepszym pomysłem. Bez specjalistycznej wiedzy na temat żywienia tych zwierząt nie uda się przygotować pokarmu odpowiadającego na wszystkie ich potrzeby, dlatego powinno się sięgać po jedzenie opracowane przez specjalistów – pełnoporcjowe karmy. Dotyczy to również gotowych przekąsek, zdrowych i bezpiecznych dla Twojego czworonoga. Jeśli jednak zdecydujesz się na podanie psu od czasu do czasu wątróbki, pamiętaj, aby był to jedynie niewielki kawałek. Przy karmieniu psa jej większą ilością problemem może być nie tylko ewentualna obecność toksyn, lecz także niebezpieczeństwo przedawkowania zawartej w niej witaminy A. Występuje ona bowiem w wątróbce w dużych ilościach, a przy tym jest rozpuszczalna w tłuszczach, przez co organizm nie radzi sobie dobrze z jej usuwaniem. Jakie konsekwencje może nieść jedzenie większych porcji wątróbki dla psa? Jedzenie zbyt dużej ilości wątróbki przez psa może skutkować na przykład wspomnianym już przedawkowaniem witaminy A. Jest to bardzo prawdopodobne, ponieważ organizm tych zwierząt, w przeciwieństwie na przykład do kotów, może syntezować ten składnik odżywczy również z beta-karotenu, który występuje między innymi w lubianej przez te czworonogi marchewce. Do objawów hiperwitaminozy należeć będą problemy z układem kostnym, a w przypadku szczeniąt nawet zahamowanie rozwoju szkieletu. Inne kłopoty ze zdrowiem, jakie może wywołać przedawkowanie witaminy A to trudności w poruszaniu się, przeczulica, bóle mięśni, a także pogorszenie stanu skóry oraz okrywy włosowej. Do innych zmian, do jakich może dojść na skutek częstego podawania wątroby dla psa, należy wzrost poziomu cholesterolu, który prowadzi między innymi do problemów z układem krążenia. Pamiętaj również, że u niektórych psów zjedzenie już niewielkiej ilości wątróbki, a także innych podrobów, może wywoływać biegunki. Te z kolei, choć mogą nie wydawać się szczególnie groźne, bywają przyczyną między innymi odwodnienia i osłabienia zwierzęcia. Dlatego jeśli zauważysz u swojego pupila dolegliwości żołądkowe po podaniu mu wątróbki, zrezygnuj z karmienia go tym składnikiem. Chcesz podawać swojemu czworonogowi wątróbkę jako smakołyk, aby odwdzięczyć się mu za jego przyjaźń i szczęście, jakie wnosi do Twojego życia? Lepiej wybierz gotowe psie przysmaki. Są one znacznie zdrowsze i bezpieczniejsze, a przy tym pyszne, dzięki czemu z pewnością skradną serce Twojego psa. W ofercie Pedigree znajdziesz wiele propozycji, w tym o smaku kurczaka, wołowiny czy jagnięciny, którymi możesz zarówno rozpieszczać swojego ulubieńca, jak i nagradzać go, na przykład podczas treningu. Wątróbka dla psa – surowa czy gotowana? Jeśli już zdecydujesz się na podawanie wątróbki dla psa, musisz najpierw odpowiednio ją przygotować. Wielu opiekunów uważa, że najlepszym pomysłem będzie ta surowa. Do argumentów należy między innymi to, że zawiera ona więcej składników odżywczych niż ta poddana obróbce termicznej, a przy tym jest bardziej zbliżona do diety psowatych żyjących na wolności. Podawanie surowej wątróbki nie jest jednak dobrym pomysłem, przede wszystkim ze względu na wysokie ryzyko zarażenia psa pasożytami lub zakażenia groźnymi bakteriami. Dlatego znacznie lepszym wyjściem będzie gotowana wątróbka dla psa. Pamiętaj jednak, że nawet w takiej formie nie powinno się podawać jej w dużych ilościach. W żadnym wypadku nie podawaj mu natomiast wątróbki smażonej, która może nawet uszkodzić wątrobę Twojego czworonożnego przyjaciela. Czy pies może jeść wątróbkę drobiową? Czy będzie lepsza od wołowej lub wieprzowej? Wybierając ten typ podrobów, możesz postawić na wątróbkę drobiową dla psa, na przykład z kurczaka, która jest szeroko dostępna. Pamiętaj, że może to być jedynie okazjonalny przysmak. Wybierz tę dobrej jakości, z jednej strony ze względu na zdrowie swojego pupila, z drugiej na jego podniebienie. W przypadku wątróbki pozyskanej od innych zwierząt możesz zdecydować się na przykład na powszechnie dostępną wołową czy wieprzową. Pamiętaj jednak, że niezwykle ważna jest ilość, jaką podasz ulubieńcowi. Wątróbka może być dla psa jedynie okazjonalną przekąską, a jej nadmiar może mieć, opisane już, przykre konsekwencje dla czworonoga. Wątróbka dla psa nie jest zabroniona, jednak z całą pewnością może ona stanowić jedynie niewielką przekąskę podawaną z umiarem. Najlepszym smakołykiem pozostają natomiast przysmaki przygotowane specjalnie dla psów. Pamiętaj, że wątróbka nie jest koniecznym składnikiem diety. Znacznie lepszym pomysłem będzie podawanie ulubieńcowi pełnoporcjowych, gotowych pokarmów, które są nie tylko zdrowe, lecz także niezwykle smaczne, dzięki czemu Twój pupil z pewnością je pokocha! Mam wielką ochotę na wątróbkę. Zawsze miałam skłonność do anemii, więc to pewnie dlatego. Dlaczego wątróbka jest zakazana dla ciężarnych? Wątróbka jest uznawana za jedno z głównych źródeł żelaza. Niestety, znajduje się na liście potraw zakazanych dla przyszłych mam. Wątróbka to danie, które nie powinno być jedzone w czasie ciąży – potwierdza dietetyczka Karolina Madej z firmy Maczfit. Dlaczego w ciąży nie należy jeść wątróbki? – Wątróbka oprócz żelaza ma bardzo dużą zawartość witaminy A w postaci retinolu – wyjaśnia ekspertka. – Witamina A w ciąży przyjmowana w nadmiernych ilościach może doprowadzić do powstania wad wrodzonych u dziecka. Porcja wątróbki zawiera prawie trzykrotność maksymalnej dawki witaminy A, jaką powinniśmy przyjąć w ciągu dnia. Zdecydowanie bezpieczną formą tej witaminy dla ciężarnych są karotenoidy występujące głównie w warzywach i owocach (przede wszystkim pomarańczowych). Wątróbka zawiera również dużo cholesterolu. Z tego względu jedzenie jej może również wpływać na podniesienie ciśnienia oraz złą gospodarkę lipidową organizmu. Warto pamiętać, że wątróbka (wieprzowa lub drobiowa) może znaleźć się w pasztetach i kiełbasie, tzw. wątrobianej. Z jedzenia tych produktów też należy zrezygnować w czasie ciąży. O czym świadczy apetyt na wątróbkę w ciąży? Niektóre przyszłe mamy mają podczas ciąży silną ochotę na wątróbkę. Czasem potrzeba zjedzenia porcji tego dania jest tak silna, że bardzo trudno jej sobie odmówić. Niektóre zachcianki ciążowe mogą wynikać z niedoborów ważnych witamin lub minerałów. Warto o nich powiedzieć lekarzowi. Być może konieczne będzie przyjmowanie preparatu uzupełniającego składniki, których organizm w ten sposób się domaga, np. żelaza, oraz wprowadzenie do diety produktów, które je dostarczają. Karolina Madej tłumaczy, że wątróbka nie jest jedynym źródłem żelaza. Jeśli ciężarna zmaga się z niedoborem żelaza w ciąży, zamiast sięgać po ten ryzykowny produkt, powinna przyjmować przepisane przez ginekologa witaminy i minerały oraz pamiętać o innych bogatych źródłach tego pierwiastka, którymi są: mięso czerwone w niewielkich ilościach (np. wołowina) jaja ryby rośliny strączkowe ciemnozielone warzywa liściaste nasiona orzechy. Aby żelazo było lepiej przyswajalne, niezbędna jest obecność witaminy C w posiłku, np. jajo zjedzone w samodzielnej postaci, bez dodatku warzywa czy owocu, praktycznie w ogóle nie dostarczy żelaza organizmowi. Zaś z dodatkiem np. czerwonej papryki (bogatej w witaminę C), możemy być spokojni o jego przyswajalność. Tyczy się to przede wszystkim produktów roślinnych jak strączkowe czy orzechy – wyjaśnia ekspertka. Zobacz też: Ile żelaza potrzeba w ciąży? Witaminy w ciąży - brać czy nie brać? Anemia w ciąży Co jeść w ciąży, by dziecko było mądre Masz teraz kilka miesięcy na to, by dać swojemu dziecku najlepszy z możliwych start w życie. To nie są puste słowa! Witaminy dla ciężarnych Ciąża, to czas wielu zmian w życiu kobiety. Zmienia się nie tylko Twoje ciało, podejście do świata, ale przede wszystkim powinien zmienić się Twój jadłospis. Pamiętaj, że prowadząc zdrowy tryb życia i prawidłowo się odżywiając dbasz o zdrowie swojego maluszka. Zwłaszcza w tym okresie powinnaś szczególnie przyjrzeć się swojemu codziennemu menu. Nie powinno w nim zabraknąć owoców, warzyw, chudego mięsa, nabiału, tłustych ryb. Jeśli zaś jesteś wegetarianką powinnaś uzupełnić swoją dietę w białko pochodzenia roślinnego. W okresie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na niektóre witaminy i minerały. Sprawdź na co musisz zwrócić szczególną uwagę. Zobacz też: Rozwój człowieka od poczęcia do narodzin Kwas foliowy Kwas foliowy powinien znaleźć się w Twojej diecie na minimum trzy miesiące przed planowanym poczęciem. Przyjmowanie tej witaminy, chroni malca przed poważnymi wadami neurologicznymi, rozszczepem kręgosłupa i przepukliną oponowo-rdzeniową. Witamina ta jest niezbędny w czasie całej ciąży, ale szczególnie na jej początku, gdy trwa organogeneza, czyli kształtują się wszystkie narządy dziecka. Kwas foliowy jest też potrzebny również Tobie, bo jego niedobory mogą powodować anemię. Potrzebujesz go, aż trzy razy więcej niż przed ciążą! Warto jeść: brokuły, brukselkę, szpinak, sałatę, natkę pietruszki, pomarańcze, banany, paprykę, morele, pestki dyni, słonecznika, migdały. Należy pamiętać, że gotowanie i smażenie niszczy kwas foliowy i im dłużej trwa – tym mniej go zostaje. Jeśli pewne produkty musimy gotować, to róbmy ugotujmy je na parze. Uwaga: Ze względu na wrażliwość kwasu foliowego w trakcie obróbki jest to jedyna witamina, której przyjmowanie jest konieczne, co najmniej przez pierwsze 12 tygodni ciąży (0,4–1 mg dziennie,... Panthermedia Po co dziecku te witaminy i minerały? Na pewno wiesz, co powinna jeść kobieta w ciąży i w jakich produktach znajduje się najwięcej dobroczynnych składników, które wspomagają rozwój dziecka w brzuchu. Ale czy wiesz, po co właściwie są one dziecku potrzebne? Warto wiedzieć, czego potrzebuje rosnące w twoim brzuchu dziecko i jaki wpływ na jego rozwój mają konkretne składniki? 1. Kwas foliowy - układ nerwowy Od kwasu foliowego, czyli witaminy B9 wszystko się zaczyna. Przyjmowanie go jest niezbędne zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Jest, bowiem zabezpieczeniem przed wystąpieniem wad rozwojowych płodu, w szczególności wad układu nerwowego. Kwas foliowy zawarty jest w warzywach zielonych, strączkowych i owocach cytrusowych. Jednak spożywanie tych produktów nie jest w stanie pokryć całkowitego zapotrzebowania kobiety w ciąży na tę witaminę, które wynosi 400 mikrogramów dziennie. Niezbędne jest więc dodatkowa suplementacja (po konsultacji z lekarzem) Sprawdź: Jaką rolę w ciąży odgrywa witamina B6? 2. Żelazo - dotlenienie Żelazem tak jak i innymi witaminami mama w ciąży musi podzielić się z maluszkiem. Ponieważ niewiele kobiet posiada zapasy żelaza w organizmie powstałe w wyniku spożywania dużej ilości czerwonego mięsa, drobiu czy ryb, a wchłanianie żelaza uzależnione jest, od jakości spożywanych produktów i indywidualnych cech organizmu, zalecana jest rutynowa suplementacja żelaza u kobiet ciężarnych. Niedobór żelaza prowadzi bowiem do niedokrwistości , a w konsekwencji do niedotlenienia dziecka. Odmiennie jednak niż w przypadku kwasu foliowego, którego przedawkowanie nie niesie za sobą żadnych konsekwencji dla zdrowia mamy i dziecka, nadmiar żelaza może powodować dolegliwości przewodu pokarmowego oraz „zagęszczenie” krwi. 3. Jod – inteligencja Każda mama chcąca urodzić małego geniusza nie powinna zapominać o jodzie w swojej diecie. Jod nie tylko reguluje przemianę materii i hormonów tarczycy, ale odpowiada za rozwój umysłowy dziecka. Zdolność kojarzenia, zapamiętywania, uczenia się to właśnie zasługa tego pierwiastka dostarczanego w... Panthermedia Witaminy i składniki mineralne niezbędne w ciąży W okresie ciąży musisz szczególnie dbać o to, co jesz. Dzięki odpowiednio dobranym składnikom diety maleństwo będzie rozwijało się prawidłowo. Przeczytaj jakie witaminy i minerały są szczególnie ważne. Kwas foliowy w ciąży Niewątpliwie gwiazda wśród witamin zalecanych przyszłej mamie. Z pierwszej wizyty u lekarza mama z pewnością wyjdzie z zaleceniem jego stosowania. Co więcej – zalecany jest kobietom planującym ciążę – wówczas należy przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego przez około 4 miesięcy przed zajściem w ciążę. Profilaktycznie, każda kobieta w wieku umożliwiającym zajście w ciąże, powinna przyjmować tę witaminę. Staraj się także jeść dużo produktów zawierających foliany – czyli naturalny kwas foliowy . A są to: pomarańcze, kapusta, brukselka, brokuły, szpinak, szparagi, rośliny strączkowe, soja, kalafior, pomidory. Staraj się (co jest możliwe!) jeść je surowe, ponieważ łatwo utracić foliany podczas gotowania. Nie bój się przedawkowania! To bardzo bezpieczna witamina – jej nadmiar jest po prostu wydalany z organizmu wraz z moczem. Dlaczego kwas foliowy jest ważny? Przede wszystkim zapobiega bardzo poważnym wadom cewy nerwowej (z niej rozwija się mózg i rdzeń kręgowy), takim jak: bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklina mózgowa. Ponadto zapobiega poronieniom i wadom serca. Jod Bardzo ważny, a często niedoceniany pierwiastek (aż połowa kobiet nie przyjmuje jodu w ciąży!) zalecany przyszłym mamom. W postaci naturalnej możesz znaleźć jod w rybach morskich, owocach morza, szpinaku, soli jodowanej. Dlaczego jod jest ważny? Ma ogromne znaczenie dla rozwijającego się mózgu, zapobiega zaburzeniom tarczycy u mamy. Żelazo Zaleca się przyjmowanie żelaza zwłaszcza w II i w III trymestrze ciąży. Uzupełnij swoją dietę w produkty zawierające żelazo: suszone owoce (w szczególności morele), orzechy nerkowca, migdały, pistacje, fasolę, brokuły, szpinak i wątróbkę. Produkty te łącz z warzywami zawierającymi witaminę C, która ułatwia wchłanianie żelaza. Dlaczego żelazo jest ważne? Optymalna ilość żelaza w... Jak pobrać i aktywować bon turystyczny: instrukcja rejestracji na PUE ZUS (krok po kroku) Ukraińskie imiona: męskie i żeńskie + tłumaczenie imion ukraińskich Mądre i piękne cytaty na urodziny –​ 22 sentencje urodzinowe Ile wypada dać na chrzciny w 2022 roku? – kwoty dla rodziny, chrzestnych i gości Gdzie nad morze z dzieckiem? TOP 10 sprawdzonych miejsc dla rodzin z maluchami Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić? 5 dni opieki na dziecko – wszystko, co trzeba wiedzieć o nowym urlopie PESEL po 2000 - zasady jego ustalania Najczęściej nadawane hiszpańskie imiona - ich znaczenie oraz polskie odpowiedniki Gdzie można wykorzystać bon turystyczny – lista podmiotów + zmiany przepisów Urlop ojcowski 2022: ile dni, ile płatny, wniosek, dokumenty Przedmioty w 4 klasie – czego będzie uczyć się dziecko? 300 plus 2022 – dla kogo, kiedy składać wniosek? Co na komary dla niemowląt: co wolno stosować, czego unikać? Urwany kleszcz: czy usuwać główkę kleszcza, gdy dojdzie do jej oderwania? Bon turystyczny – atrakcje dla dzieci, za które można płacić bonem 300 plus dla zerówki w 2022 roku – czy Dobry Start obejmuje sześciolatki? Jak wygląda rekrutacja do liceum 2022/2023? Jak dostać się do dobrego liceum? Co to są polekowe uszkodzenia wątroby i jakie są ich przyczyny? Polekowym uszkodzeniem określamy zmiany powstałe w wątrobie wskutek niepożądanego działania substancji dla niej toksycznych (zależnie od dawki, np. kwasu acetylosalicylowego, paracetamolu) lub wskutek wrodzonej nadwrażliwości (niezależnie od dawki, u nielicznej grupy pacjentów). Jak często polekowe uszkodzenie wątroby występuje u dzieci? Wiele przypadków polekowego uszkodzenia wątroby nie jest wykrywanych i zgłaszanych, dlatego trudno jest ustalić rzeczywistą częstotliwość występowania tego zjawiska. U dzieci polekowe uszkodzenie wątroby rozpoznaje się znacznie rzadziej niż u dorosłych. Może to wynikać z trudności diagnostycznych oraz z faktu, że u dzieci rzadziej stosuje się leki potencjalnie toksyczne dla wątroby (hepatotoksyczne). Ponadto dzieci są mniej narażone na współdziałanie innych czynników hepatotoksycznych (alkohol etylowy) i na ogół mają prawidłowy stan odżywienia (uwaga: otyłość predysponuje do uszkodzenia wątroby). Niestety - nadal w tej grupie wiekowej dochodzi do zatruć na skutek przypadkowego spożycia leków. Wśród dzieci do grup szczególnie narażonych należą: chorzy na nowotwory złośliwe dzieci z chorobami układu nerwowego (np. jeśli wymagają długotrwałego stosowania leków przeciwpadaczkowych) młodociani narkomani. Jak się objawia polekowe uszkodzenie wątroby? Objawy kliniczne toksycznych uszkodzeń wątroby są odzwierciedleniem zmian morfologicznych zachodzących w tym narządzie. Wyróżnia się uszkodzenia cytotoksyczne (miąższowe), to znaczy dotyczące komórek wątrobowych i cholestatyczne (zastoinowe), czyli powodujące utrudnienie odpływu żółci. Objawy kliniczne w cytotoksycznym uszkodzeniu wątroby przypominają wirusowe zapalenie wątroby. Dziecko łatwo się męczy, zgłasza jadłowstręt, nudności, obserwuje się u niego żółtaczkę oraz powiększenie wątroby i śledziony. W przypadkach o przebiegu ostrym i podostrym występuje żółtaczka znacznego stopnia, wodobrzusze, pojawiają się zaburzenia świadomości, ze śpiączką wątrobową włącznie. Może dochodzić również do krwotoków z przewodu pokarmowego. Do istotnych odchyleń stwierdzanych w wynikach badań biochemicznych zalicza się znaczny wzrost aktywności aminotransferaz. Typ cytotoksyczny uszkodzenia wątroby wywołują najczęściej: substancje stosowane podczas znieczulenia ogólnego, jeden z leków przeciw gruźlicy, substancje używane jako rozpuszczalniki organiczne (czterochlorek węgla), alkohol etylowy, toksyny grzybów (amanityna) oraz niektóre leki przeciwpadaczkowe i rozpuszczalniki organiczne. Objawy kliniczne cholestatycznego uszkodzenia wątroby są takie same jak w innych postaciach cholestazy: żółtaczka, świąd skóry, powiększenie wątroby, a czasem również śledziony. W badaniach stwierdza się umiarkowane podwyższenie aktywności aminotransferaz oraz zwykle co najmniej trzykrotny wzrost aktywności fosfatazy zasadowej. Nierzadko ujawnia się również podwyższenie liczby leukocytów (leukocytozę z eozynofilią). Ten typ uszkodzenia wątroby wywołują najczęściej: leki przeciwpadaczkowe i leki hamujące czynność tarczycy, leki uspokajające i przeciwdepresyjne, niektóre antybiotyki (penicylina, erytromycyna, chloramfenikol) i chemioterapeutyki (PAS, sulfonamidy), leki przeciwcukrzycowe z grupy sulfonylomocznika, hormony steroidowe, antymetabolity, cytostatyki, niektóre leki przeciwzakrzepowe, pochodne fenotiazyny (należące do leków przeciwpsychotycznych) i wiele innych. Niektóre leki powodują powstanie mieszanych form uszkodzenia wątroby z cechami charakterystycznymi zarówno dla uszkodzenia cytostatycznego, jak i cholestatycznego. Lista leków najczęściej powodujących uszkodzenie wątroby u dzieci LekCzas wystąpienia objawówDodatkowe wyjaśnienia Kwas acetylosalicylowy1—2 tygodnieWiększość przypadków opisano u pacjentów ze schorzeniami reumatologicznymi po przekroczeniu dawki. Nadal dyskutowany jest związek między występowaniem zespołu Reye'a (ostre stłuszczenie wątroby z encefalopatią) a leczeniem zakażeń wirusowych kwasem acetylosalicylowym. Paracetamol24—48 godzinTylko w razie przedawkowania. W krajach anglosaskich najczęstsza przyczyna ostrej niewydolności wątroby wśród młodzieży. Niesteroidowe leki przeciwzapalneW każdym okresie leczeniaNajczęściej pełne wyzdrowienie następuje już po zaprzestaniu leczenia. Kwas walproinowy i jego pochodne (walproinian sodu)W każdym okresie leczeniaMożliwa osobnicza nadwrażliwość. Karbamazepina0—6 tygodniNajczęściej łącznie z reakcją hiperalergiczną przebiegającą z gorączką, wysypką i eozynofilią. Erytromycyna i jej pochodne0—3 tygodnieZwykle u dzieci poniżej 10. roku życia. Klinicznie obraz typowy dla żółtaczki cholestatycznej z powiększeniem wątroby i świądem skóry. Rokowanie dobre już po zaprzestaniu leczenia. Jak się objawia polekowe uszkodzenie wątroby u dzieci? W razie podejrzenia, że dziecko przypadkowo spożyło leki nieprzeznaczone dla niego, należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza, nie czekając na wystąpienie objawów. Jeżeli występują jakiekolwiek objawy wskazujące na nietolerancję przyjmowanego leku (wymioty, wysypka) lub uszkodzenie wątroby (bóle brzucha, zażółcenie białkówek i skóry), także należy zgłosić się do lekarza. W razie konieczności stosowania leków o potencjalnym działaniu toksycznym na wątrobę, lekarz powinien okresowo kontrolować czynność wątroby (stężenie bilirubiny i aktywność aminotransferaz). Jak lekarz ustala diagnozę? Rozpoznanie polekowego uszkodzenia wątroby jest trudne. U dzieci z nieprawidłowymi wynikami badań czynności wątroby należy zebrać dokładny wywiad dotyczący przyjmowanych leków oraz narażenia na toksyny w otoczeniu chorego. Szczególnie trudne jest rozpoznanie w wypadku małych dzieci, które same połknęły leki przeznaczone dla dorosłych domowników. Rozpoznanie polekowego uszkodzenia wątroby ułatwia znajomość zespołu objawów wywoływanych przez poszczególne leki. Jeśli uszkodzeniu wątroby towarzyszą objawy gorączkowe i zwiększenie liczby granulocytów kwasochłonnych w rozmazie krwi (czyli eozynofilia), zwiększa to prawdopodobieństwo choroby polekowej. Niestety, nie ma swoistych testów diagnostycznych, pozwalających na rozpoznanie toksycznego uszkodzenia wątroby. Zwykle stwierdza się: podwyższoną aktywność aminotransferaz (ALT, AST), fosfatazy zasadowej (AP) i gamma-glutamylotranspeptydazy (GGT), podwyższone stężenie bilirubiny oraz zaburzenia układu krzepnięcia (np. nieprawidłowe wyniki testów czasu protrombinowego). Czasami konieczne jest wykonanie biopsji wątroby, chociaż nie w każdym przypadku jej wynik jest rozstrzygający. Objawem toksycznego działania leków może być zwyrodnienie lub martwica komórek wątrobowych, pobudzenie komórek gwiaździstych (czyli makrofagów o własnościach fagocytarnych, np. niszczących czynniki zakaźne), nacieki w drogach żółciowych. Zmiany te nierzadko mogą być uznawane za nieswoiste zapalenie wątroby. Nie zawsze można rozstrzygnąć, czy uszkodzenie wątroby powstało w wyniku toksycznego działania leku, czy jest wynikiem choroby podstawowej, która była powodem stosowania leków. Jakie są sposoby leczenia polekowego uszkodzenia wątroby u dzieci? Nie ma swoistego postępowania terapeutycznego, które można by stosować w zależności od czynnika uszkadzającego wątrobę. Warunkiem koniecznym powodzenia leczenia jest całkowita eliminacja zarówno czynnika podejrzanego o działanie hepatotoksyczne, jak i wszystkich innych czynników potencjalnie hepatotoksycznych (między innymi konserwantów stosowanych w przemyśle chemicznym) do czasu pełnej normalizacji wyników testów biochemicznych wątroby (aminotransferazy, fosfataza zasadowa, gamma-glutamylotranspeptydaza). Zakres postępowania leczniczego w przypadku toksycznych uszkodzeń wątroby zależy od stopnia uszkodzenia narządu i szybkości narastania zmian. Szczególnego postępowania wymagają uszkodzenia wątroby powodujące jej niewydolność. Podejmowane wówczas przez lekarza działania są analogiczne do tych, jakie towarzyszą leczeniu ostrej niewydolności narządu. W razie hepatotoksycznego działania niektórych substancji może zajść konieczność zastosowania pozaustrojowych metod oczyszczania krwi z substancji toksycznych lub metabolitów. Czy możliwe jest całkowite wyleczenie dziecka? W większości przypadków następuje całkowite wyleczenie. Nadal jednak, szczególnie w przebiegu ostrej niewydolności wątroby, może dojść do zgonu. Co trzeba robić po zakończeniu leczenia? Wskazana jest okresowa kontrola badań (próby wątrobowe). Co robić, aby uniknąć zachorowania? Wszystkie leki należy bezwzględnie przechowywać w miejscach niedostępnych dla dzieci. Nie wolno przekraczać dawek leków ustalonych przez lekarza. Zawsze należy poinformować lekarza, jakie leki dziecko otrzymuje lub otrzymywało w ostatnim okresie. O metodach oczyszczania wątroby i jej funkcjach dużo pisaliśmy w tekście pt. „Poświąteczne oczyszczanie”. Oczyszczanie organizmu, czy to specjalną kuracją, czy ogólnodostępnymi bez recepty preparatami ziołowymi, nie ma najmniejszego sensu w momencie kiedy nasze nawyki żywieniowe pozostawiają wiele do życzenia. Na stan naszej wątroby ma bardzo duży wpływ styl życia, o czym dzisiaj chcielibyśmy napisać. Jakie błędy najczęściej popełniamy i w jaki sposób „fundujemy” naszej wątrobie „tortury”? 1. ALKOHOL – uszkadza wątrobę poprzez blokowanie przemiany białek, tłuszczy czy glukozy. Zaburza procesy, osłabiając ją. Okazjonalna lampka prawdziwego wina na pewno nie zaszkodzi, natomiast warto zaznaczyć, że nadmiar alkoholi, szczególnie mocnych może doprowadzić do stłuszczenia wątroby i znacząco zaburza jej pracę. A to może powodować zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, a w konsekwencji marskość wątroby. Zobacz również: Jaki jest wpływ alkoholu na organizm? 2. KAWA – mimo, że aktualne badania negują szkodliwość kawy i dostrzegają jej pozytywne aspekty, warto zachować umiar w jej piciu. Kawa tuż po wypiciu podnosi ciśnienie krwi i poziom katecholamin. Ma właściwości diuretyczne, a więc nasila produkcję moczu w nerkach. Zwiększa też poziom soków trawiennych w żołądku. Ale to nie wszystko. Ma też swoje znaczące plusy. Zawarte w kawie polifenole zwalniają procesy starzenia. Regulują poziom cholesterolu i uniemożliwiają jego odkładanie w naczyniach. Mają działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i opóźniają rozkład witaminy C w organizmie. Zaleca się pić kawę paloną ze względu na największą zawartość polifenoli (ok. 8% zawartości). Wypijając taką kawę dostarczamy również ok. 40mg witaminy PP, 300mg potasu, błonnika (20% naparu kawowego). Warto więc zmienić nawyk picia „sklepowej” kawy. Jeśli jesteśmy „kawoszami” wybierajmy świeżo mieloną kawę z pełnego ziarna. Zauważmy, że ceny kaw sklepowych, a z pełnego ziarna różnią się diametralnie. Jest to spowodowane tym, że w prawdziwej kawie producent musi wyselekcjonować ziarno. Nasze sklepowe „kawy”, to nic innego jak poprodukcyjne odpady. Nadal masz ochotę na swoją domową „po turecku”? 3. CZERWONE MIĘSO – strawienie go wymaga wzmożonej pracy wątroby. Żywieniowcy zalecają ograniczenie spożywania mięsa czerwonego do 2 razy w tygodniu. Statystyki potwierdzają, że osoby, które jedzą dużo wołowiny i wieprzowiny, częściej zapadają na choroby związane z układem krążenia, choroby metaboliczne oraz nowotwory, w szczególności układu pokarmowego. Związane jest to również z tym, że osoby te jedzą znacznie mniej owoców i warzyw a mięso to jest dość tłuste. Zaobserwowano również związek występowania RZS, cukrzycy czy zwyrodnień plamki żółtej z codziennym spożyciem czerwonego mięsa. Warto więc dostosować się do zaleceń dietetyków i spożywać mięso czerwone zgodnie z rekomendacjami, a najlepiej zastąpić je mięsem białym tj. rybami. 4. TŁUSTE POTRAWY – Wątroba nigdy nie polubi smażonych potraw, a poprze ją w tym żołądek. Należy ograniczyć tę formę obróbki na rzecz potraw pieczonych w folii, zapiekanych bez tłuszczu, duszonych czy gotowanych na parze. Wielu z nas nie ma nawyku stosowania tej formy gotowania, nie zdajemy sobie więc sprawy, ile tracimy. Smażąc w dużej mierze tracimy smak i właściwości naszego jedzenia. Ta obróbka nie dość, że nic nie wnosi do naszego organizmu, to znaczenie go obciąża, sprawiając że stajemy się ospali (zobacz: Dieta niskotłuszczowa - specjalny sposób żywienia). 5. GRZYBY – śladowe ilości witamin z grupy B nie są warte tego, aby forsować wątrobę. Grzyby wnoszą do naszej diety tylko i wyłącznie walory smakowe. Nasza wątroba musi za to intensywnie pracować, aby metabolizować nie tyle same grzyby, co toksyny, które kumulują w sobie. Słaba znajomość grzybów oraz eksperymenty kulinarne mogą skończyć się nawet śmiercią. Dlatego jeśli nie musisz, to oszczędź wątrobie dodatkowej i ciężkiej pracy. 6. NADMIAR TŁUSZCZU – proces przemiany tłuszczu, to ciężki wysiłek dla naszej wątroby. Jeśli już musimy je spożywać, bo mimo wszystko tłuszcze są niezbędne do prawidłowej pracy całego organizmu, to wybierajmy te, które wspierają pracę wątroby. Do nich należą olej cedrowy czy lniany. (O olejach pisaliśmy w tekście pt. „O olejach słów kilka” ). 7. NADMIAR SZKODLIWYCH PRZYPRAW – wątroba ma problem z trawieniem przypraw ostrych tj. pieprz czy papryka chilli. Problemem są dla niej również sosy na bazie octu, którymi często uzupełniamy potrawy tj. ketchup czy musztarda. Należy znacznie je ograniczyć, ponieważ podrażniają wątrobę. 8. LEKI – warto podkreślić ponownie w tym momencie fakt, iż wszystko co spożywamy musi być metabolizowane przez wątrobę. W ten sposób organizm chroni się przed stężeniem dużej ilości toksyn we krwi i innych narządach. Wątroba więc stoi na czele i chroni nas przed zatruciem. Każdy zapisany przez lekarza lek musi zostać zmetabolizowany przez wątrobę. Należy więc przemyśleć ich branie. Jeśli jesteśmy zmuszeni do ich zażywania i odczuwamy dyskomfort ze strony wątroby, należy zgłosić to lekarzowi, aby otrzymać leki osłonowe. 9. SPOŻYWANIE POKARMU W POŚPIECHU – Nie dość, że w pośpiechu, to jeszcze na stojąco. Nie dajemy czasu wątrobie na wytworzenie potrzebnej żółci. W momencie zrzucenia sobie cegły na nogę – odskakujemy. Analogicznie rzecz ujmując, jeśli wrzucimy do żołądka sporą porcję pokarmu, spowodujemy niestrawność i poniesiemy konsekwencję. Nasza wątroba będzie pracować źle i odpłaci nam się tym, w późniejszym czasie. 10. NADWAGA – znaczna, powoduje stłuszczenie wątroby. Jest to o tyle niebezpieczne, że często rozwija się bezobjawowo. Osoby takie są ospałe, zmęczone, nie mają siły. Nie łączą jednak tego z wątrobą. Warto zadbać o prawidłową masę ciała. Nadwaga, to obciążenie dla wszystkich organów, całego organizmu, nie tylko wątroby. Warto jednak unikać „diet cud” i skupić się na prawidłowym, zbilansowanym odżywianiu. Higieniczne żywienie na pewno przyniesie dużo korzyści. Jak widać nasza wątroba nie ma łatwego życia z nami. Jest to napisane o tyle pół żartem, że niestety ta wątroba jest częścią nas. Sami sobie jesteśmy wrogiem poprzez zły styl życia. Skutkiem tego, jesteśmy odpowiedzialni za większość chorób jakie nas spotyka. Jak już wspomnieliśmy tylko higieniczne, zdrowe, zbilansowane żywienie może uchronić nas i naszą wątrobę od wielu chorób. Zobacz również: Węgiel aktywny - bezpieczny nowy trend? Aby uzyskać lepsze efekty - umów się na konsultację dietetyczną

kiedy dziecko moze jesc watrobke